Działalność tłumacza – etat, własny rachunek, umowy o dzieło?

Tłumacze i tłumacze przysięgli mogą pracować na różne sposoby, w zależności od swoich preferencji, sytuacji rynkowej i wymagań klientów. Oto formy współpracy, z którymi najczęściej się spotykam w branży tłumaczeniowej wraz z ich zaletami i wadami.

1. Freelancerzy w branży tłumaczeń prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą tłumacza na własny rachunek:

• Samozatrudnienie: Wielu tłumaczy pracuje jako freelancerzy, prowadząc własną działalność gospodarczą. Mogą oni samodzielnie pozyskiwać klientów, negocjować stawki i terminy realizacji zleceń.
• Zalety: Elastyczność w wyborze zleceń i godzin pracy, możliwość pracy z dowolnego miejsca.
• Wady: Niestabilność dochodów, konieczność samodzielnego zarządzania księgowością, podatkami i ubezpieczeniami.

2. Zatrudnienie na etat w biurze tłumaczeń lub firmie:

• Biura tłumaczeń: Niektórzy tłumacze są zatrudnieni na pełen etat lub część etatu w biurach tłumaczeń. Nie prowadzą własnej działalności gospodarczej tłumacza. Mogą pracować zarówno na miejscu, jak i zdalnie. Sam pracowałem jako tłumacz na umowie o pracę przez wiele lat.
• Firmy i instytucje: Tłumacze mogą być również zatrudnieni w firmach, organizacjach międzynarodowych, instytucjach rządowych, sądach, uczelniach czy organizacjach pozarządowych.
• Zalety: Stabilność zatrudnienia, regularne dochody, benefity pracownicze (ubezpieczenie, urlopy).
• Wady: Mniejsza elastyczność w wyborze zleceń i godzin pracy, możliwy większy stres związany z wymaganiami pracodawcy, dużo większe koszty dla pracodawcy.

W przypadku tłumaczy przysięgłych wykonywanie tłumaczeń poświadczonych w ramach umowy o pracę jest uważane za nieprawidłowe.

Tłumacz przysięgły może być zatrudniony na etacie wyłącznie jako tłumacz nieprzysięgły, zaś tłumaczenia poświadczone powinny być mu zlecane i rozliczane w trybie określonym przez ustawę o zawodzie tłumacza przysięgłego.

Źródło: Tepis.org

Tłumacz przysięgły powinien, więc założyć własną działalność tłumacza lub rozliczać poszczególne tłumaczenia przysięgłe przez umowy o dzieło, umowy zlecenie. Wynagrodzenie za każde wykonane tłumaczenie powinno być wpisywane osobno w repertorium tłumacza przysięgłego.

3. Spółka – tłumacz prowadzący działalność tłumacza w formie spółki

• Zakładanie spółki: Niektórzy tłumacze decydują się na założenie spółki, zatrudniając innych tłumaczy i zarządzając projektami na większą skalę.
• Formy prawne: Mogą działać jako spółka cywilna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) lub inna forma prawna, zależnie od preferencji i skali działalności.
• Zalety: Możliwość skalowania biznesu, większe zyski w przypadku sukcesu firmy.
• Wady: Większa odpowiedzialność, potrzeba zarządzania zespołem, bardziej skomplikowana księgowość i administracja.

4. Umowy cywilnoprawne jako sposób rozliczania działalności tłumacza:

• Umowy o dzieło lub zlecenie: Niektórzy tłumacze wykonują zlecenia na podstawie umów cywilnoprawnych, co może być korzystne przy okazjonalnych lub krótkoterminowych projektach. 
• Zalety: Elastyczność w przyjmowaniu zleceń, brak stałych zobowiązań wobec pracodawcy.
• Wady: Brak stabilności zatrudnienia, konieczność samodzielnego opłacania ubezpieczeń i podatków.

Umowa o dzieło na tłumaczenie

1. Charakter umowy:
   • Umowa o dzieło dotyczy wykonania określonego dzieła (rezultatu), który musi być z góry zdefiniowany i mierzalny.
   • Umowa kończy się z chwilą ukończenia dzieła i jego odbioru przez zamawiającego.
2. Koszty:
   • Podatek dochodowy: Wynagrodzenie z umowy o dzieło jest opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Podatek wynosi 18% lub 32%, w zależności od progu podatkowego.
   • Koszty uzyskania przychodu: Standardowo 20% kosztów uzyskania przychodu (czyli odliczenie od podstawy opodatkowania), które można zwiększyć do 50%, jeśli dzieło ma charakter twórczy i zostaną spełnione odpowiednie warunki.
   • Brak składek ZUS: Generalnie umowy o dzieło nie podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, chyba że umowa jest zawarta z własnym pracodawcą lub zawierana jest w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
3. Korzyści finansowe:
   • Brak obowiązku opłacania składek ZUS obniża całkowite koszty związane z wynagrodzeniem.
   • Możliwość zastosowania wyższych kosztów uzyskania przychodu w przypadku dzieł twórczych.

Umowa zlecenia na tłumaczenie

1. Charakter umowy:
   • Umowa zlecenia dotyczy wykonania określonych czynności lub świadczenia usług, a nie konkretnego rezultatu.
   • Umowa zlecenia może mieć charakter ciągły, a wynagrodzenie może być płatne regularnie (np. co miesiąc).
2. Koszty:
   • Podatek dochodowy: Podobnie jak w przypadku umowy o dzieło, wynagrodzenie z umowy zlecenia jest opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) z uwzględnieniem standardowych kosztów uzyskania przychodu na poziomie 20%.
   • Składki ZUS: Umowa zlecenia podlega obowiązkowym składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, chyba że zleceniobiorca jest studentem do 26 roku życia lub umowa zlecenia jest drugą umową zlecenia w miesiącu i składki są już odprowadzane z innej umowy. Składki wynoszą:
     • Emerytalna: 19,52%
     • Rentowa: 8%
     • Wypadkowa: 1,67% (lub więcej w zależności od ryzyka zawodowego)
     • Chorobowa (dobrowolna): 2,45%
     • Zdrowotna: 9%

Podsumowanie

Każda z tych form zatrudnienia tłumaczy i tłumaczy przysięgłych ma swoje unikalne cechy.

Wielu tłumaczy prowadzi własną działalność gospodarczą, gdyż jest to pożądana na rynku forma rozliczania zarówno tłumaczeń technicznych jak i przysięgłych. Część tłumaczy jest zatrudniona na etat, co jest bardzo wygodne dla tłumacza, lecz drogie dla pracodawcy. Jest to jednak nieprawidłowa forma rozliczania tłumaczeń przysięgłych.

Tłumacze mogą też prowadzić różnego rodzaju spółki takie jak spółka DP Ling sp. z o.o, której jestem prezesem: mogą działać jako spółka cywilna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) lub inna forma prawna. Jest to jednak dość skomplikowana i czasami droga forma rozliczeń.

Najtańszą formą rozliczenia pod względem podatkowym są umowy o dzieło. Nie są one z reguły objęte składkami ZUS chyba że umowa jest zawarta z własnym pracodawcą lub zawierana jest w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Umowa zlecenia ma swoje zalety w przypadku powtarzających się zleceń, bo nie podlega zgłaszaniu do ZUS. Jest jednak droższa pod względem składkowo-podatkowym niż umowa o dzieło.

Każdy tłumacz powinien samodzielnie podjąć decyzję jak rozliczać swoje tłumaczenia. Powyższy wpis służy wyłącznie do celów informacyjnych, nie stanowi doradztwa prawnego. Aby wybrać najlepszą formę opodatkowania i prowadzenia działalności gospodarczej, konieczny jest kontakt z księgowym lub doradcą podatkowym.